انتزاع

فشن از من درباره معنای انتزاع پرسید. انتزاع معانی مختلفی دارد و این تنوع ناشی از حوزه‌هایی است که این کلمه در آن کاربرد دارد. نمی‌دانم فشن به کدام معنا نظر دارد سعی می‌کنم اجمالاً برخی معانی آن را بیان کنم چنانچه کافی نبود بفرمایید تا تفصیل بیشتری بدهم. 

توضیحاتم تخصصی نیست سعی کرده‌ام عمومی بنویسم. 

معنای فلسفی: از آنچه ابعاد مختلفی دارد که حقیقتاً قابل انفکاک نیستند برخی ابعاد را نگاه داشته و برخی دیگر را کنار بگذاریم مثلاً ما مفهوم آتش را که در فلسفه آن را ماهیت آتش می‌خوانند از وجود خارجی آنکه خواص مختلفی دارد جدا می‌کنیم مفهوم آتش داغ نیست و نمی‌سوزاند درحالی‌که از آتش واقعی داغی و سوزاندن را نمی‌توان جدا کرد این جدایی محصول انتزاع است به این معنا انتزاع، بیرون کشیدن مفهومی از دل امری است. البته این یکی از معانی فلسفی انتزاع و البته به نظر من مهمترین آنهاست. 

(به کسی که دارد می‌میرد هم می‌گویند در حالت نزع است یعنی روحش از جسمش بیرون کشیده می‌شود) 

معنای غیرفلسفی: در عرف و بلکه در برخی علوم کلمه انتزاعی معانی دیگری دارند که البته گاه با معانی فلسفی نیز در ارتباطند.

1- ذهنی در مقابل واقعی: چیزی انتزاعی است یعنی آنکه فقط در ذهن است و در بیرون وجود ندارد مانند عدد سه که در بیرون وجود ندارد بلکه در قالب اشیاء معنی پیدا می‌کند مثلاً سه تا سیب. البته به این معنا امر انتزاعی بر بیرون قابل تطبیق است

2- غیر عملی یعنی فاقد کاربرد واقعی: این قانون انتزاعی است یعنی کارکرد عملی ندارد و در‌ واقع بکار نمی‌آید.

3- به معنای خیالی: این معنا بیشتر در ادبیات بکار می‌رود. تعابیر، تشبیهات و استعاره‌های ادبی در بسیاری از مواقع معنای واقعی را در پس خود مخفی نگاه می‌دارند.

4- فاقد مصداق مشخص: فلان مفهوم انتزاعی است یعنی به یک مصداق معین اشاره ندارد یا به تعبیری افراد نامشخص فراوان دارد مثلاً مفهوم انسان انتزاعی است چون به یک فرد خاص انسان اشاره ندارد.

5- غیر واقعی در مقابل واقعی: فلان چیز انتزاعی است یعنی واقعیت ندارد و ساخته ذهن است مانند سیمرغ یا مرد گاوسر و امثال آن. معمولاً موجودات اساطیری چنین حالتی دارند. 

6- انتزاعی صرفا به معنای آنچه مابازای عینی ندارد مثلاً یک نقاشی انتزاعی یعنی آنچه حکایت‌گری از واقعیت نمی‌کند حال چه شبیه به واقعیت باشد مثلاً درختی که شبیه به درختان واقعی است ولی از روی یک درخت واقعی کشیده نشده است و یا اساساً شبیه بیرونی ندارد مانند نقاشی درختی که پا دارد. البته این معنا با برخی از معانی قبلی همپوشانی دارد

امیدوارم این توضیحات مفید بوده باشد هر چند مراجعه ای به متن علمی نداشته و بنابراین هردمبیلی نوشته ام. البته اگر متن باشد بهتر می‌توان درباره معنای انتزاعی در آن متن خاص سخن گفت