مناظرات غضنفر و زلفعلی (9) با شرکت گل‌مراد-قسمت آخر
زلفعلی- پس بیایید حالا به همان بحث عقب بردن آستانه تحریک بپردازیم. چه اشکالی دارد که به خودِ جامعه اجازه دهیم که بصورت عرفی یک آستانه تحریک معقول را در نظر بگیرد. مثلا عموما می‌توان موی سر را محرک جسنی در نظر نگرفت الآن در بیشتر کشورهای اسلامی حجاب آزاد است و به جهت این پایین بودن آستانه تحریک، زنی که حجابش تفاوت دارد، در معرض خطر نیست.
گل‌مراد- چرا می‌گویی در معرض خطر نیست.
زلفعلی-ببین جامعه تا حدی خطاهای خودش را اصلاح می‌کند. اگر مثلا یک رابطه منطقی و قابل توجه بین فقدان حجاب موی سر و تجاوز باشد، غالب جامعه (بجز موارد استثنایی) بطور طبیعی عقب‌نشینی می‌کند چون هیچ‌کس دوست ندارد در خطر باشد. وقتی زنان بدانند اگر شب‌هنگام از ساعتی به بعد به تنهایی در خیابانی خلوت در معرض خطر هستند، یا اصلا آن موقع به‌آن خیابان نمی‌روند و یا کسی را به همراه خواهند برد. همین اتفاق در بحث حجاب می‌افتد. اگر زنان ببینند در سطحی از حجابِ کم بطور قابل توجهی مورد آزار قرار می‌گیرند، خود یکی از عوامل کنترل‌کننده حجاب خواهند شد، مگر زنی که به این خطرات اهمیت ندهد.
گل‌مراد- در استدلال تو مشکلی وجود دارد و آن اینکه این اساسا عرف اجتماعی نیست که حجاب را تعریف می‌کند. تغییر آستانه تحریک در یک جامعه بر حکم شرعی تاثیری ندارد. مساله بر سر این است که حدی از حجاب، در دین تشریع شده است و در این صورت دیگر اهمیتی ندارد که این حد چه آستانه تحریکی ایجاد می‌کند. شاید بگویی این احکام اجتماعی است و در طی زمان نباید ثابت باشد، ولی در هر حال اکنون غالب علما حتی به ثابت بودن احکام اجتماعی هم باور دارند و در شرایط خاص تن به نقض آن می‌دهند آن هم با عنوان مصلحت. بنابراین طرح مساله تجاوز از جنبه علت بودن آن نیست بلکه از این جهت است که یکی از فوایدی است که از حکمی که علت دیگری (شناخته یا ناشناخته) دارد حاصل می‌شود.
غضنفر- گر چه حرف تو در حد توصیف وضعیت فعلی درست است ولی باید بدانیم که دیدگاه علما هم تغییرپذیر است و بخشی از این تغییر هم بیرون-فقهی است. مثلا تغییر دیدگاه‌ها درباره برده‌داری و یا طهارت اهل کتاب، شاید خیلی به مباحثِ فقهی مربوط نباشد. به نظر من حرف زلفعلی از این بابت قابل دفاع است که عرف می‌تواند کم‌کم نظر علما را دستخوش تغییر کند، هر چند آنها در ابتدا مقاومت کنند.
ولی از یک جهت هم حرف تو درست است. در برابر بسیاری از مسائل ما تنها نقش تماشاچی را داریم و بازیگر نیستیم. نمی‌توان به هوای یک اتفاق نامشخص، تصمیم‌گیری کرد.
گل‌مراد- در هر حال قطعا می‌پذیرید که تاثیرگذاری حجاب در آمار تجاوز به باحجاب و بی‌حجاب منعکس می‌شود.
غضنفر- با آنکه آمار دقیقی در این‌باره وجود ندارد اما تا حدی می‌توان پذیرفت که همینطور است
زلفعلی- قطعا آمار تجاوز به کسانی که در خانه می‌مانند و بیرون نمی‌روند کمتر از همان باحجابانی است که بیرون می‌روند اما آیا این دلیل می‌شودکه بگوییم در خانه ماندن و بیرون نرفتن بهتر است؟ شما نباید آمار تجاوز را معیار سنجش بهتر بودن یا نبودن پوشش خاصی قرار دهید بلکه باید سراغ معیارهای دیگری بروید.
گل‌مراد- خب این معیارها در دین ارائه شده است
زلفعلی-بسیاری دین ما را ندارند بسیاری دین ما را دارند اما نگاهی متفاوت دارند چرا باید آنها را ملزم نمود؟
غضنفر- بحث دارد دوباره از زمینه خود خارج می‌شود.
زلفعلی-باشد بر می‌گردیم سر همان بحث تجاوز! یک نکته مهم که بسیاری آن را فراموش می‌کنند این است که بسیاری از تجاوزها با قصد و نیت قبلی و فارغ از بحث حجاب صورت می‌گیرد، مانند تجاوز درون خانواده‌ها و مواردی که متجاوز از آشنایان است. این یعنی آنکه مساله چندان مرتبط به ظهور بیرونی زنان نیست.
غضنفر- قبول دارم که برخی از تجاوزها اینطوری است اما این آیا بدان معناست که آن موارد بیرونی را در نظر نگیریم؟ اینکه مشکلات درون‌خانوادگی وجود دارد آن خود مساله‌ای علی‌حده است
زلفعلی- من نمی‌خواهم چنین نتیجه‌ای بگیرم. مساله بر سر این است که تاکید فقط بر یک نوع از تجاوز و غفلت از انواع دیگر آن، نشاندهنده آن است که مساله اساسا بر سر تجاوز نیست وگرنه درباره آن موارد هم باید حساسیت‌های مشابهی را می‌دیدیم.
گل‌مراد- حساسیت بر سر حجاب در جامعه به این خاطر است که مساله بعد اجتماعی پیدا می‌کند در حالی که موارد دیگر غالبا مخفی است و گزارش روشنی درباره آنها وجود ندارد.
غضنفر- یعنی می‌خواهی بگویی راه برای پیش‌گیری از علت تجاوزها در عرصه اجتماع در دسترس‌تر است.
گل‌مراد- بله. علاوه بر این، به این هم باید توجه کرد که بی‌حجابان امنیت روانی یک جامعه اسلامی را سلب می‌کنند. دقیقا به همان دلیل که در ماه رمضان در یک جامعه اسلامی افراد حق غذا خوردن در ملأ عام را ندارند یک فرد مذهبی هم حق دارد که در یک جامعه اسلامی در فضایی زندگی کند که خود و خانواده‌اش در معرض تحریکات جسنی قرار نگیرند. او دوست دارد که خود و خانواده‌اش یک زندگی سالم جسنی در محدوده قواعد دینی داشته باشند، اما بی‌حجابی مانع آن است. مثلا پسر او چگونه می‌تواند در اوج شهووت بلوغ در فضایی قرار بگیرد که زنان دامن کوتاه پوشیده‌اند و در خیابان راه می‌روند.
زلفعلی- همانطور که فکر می‌کردم عامل اصلی این اعتراض‌ها همان اذیت ذهنی خود تذکردهندگان است. آنها غصه تجاوز به زنان را نمی‌خورند بلکه نمی‌خواهند صحنه‌هایی که با عقایدشان نمی‌خواند را جلوی چشم خودشان ببینند. شاید هم اعصابشان از اینکه دیگران حالی می‌برند و آنها محرومند خورد است.
غضنفر- زلفعلی جان! لطفا انگیزه‌خوانی نکن!
زلفعلی- قسمت آخر شوخی بود ولی قسمت اول را جدی گفتم به نظر من طرح بحث تجاوز، صادقانه نیست و مساله بر سر همان اذیت ذهنی است که گل‌مراد از آن سخن می‌گوید.
غضنفر- من هم فکر می‌کنم بحث تجاوز و امنیت زنان و مانند آن، همه بحث‌های حاشیه‌ای هستند مساله اصلی حتی بر سر اجرای احکام شرعی در جامعه هم نیست، چون بسیاری از ابعاد مهم‌تر دینی مغفول مانده‌اند در حالی که توجه و تاکید بر این موضوع خاص، کمی غریب و تردیدبرانگیز است. به همین دلیل به نظرم می‌آید دیگر بحث تجاوز را ادامه ندهیم
- ۹۳/۰۳/۲۱
